Het algemeen Welzijn van het Volk - Deventer in Patriottentijd
Hogenstijn beschrijft hoe zich in de zeven jaar vanaf ongeveer 1780 tot aan het neerslaan van de Nederlandse Revolutie in 1787 in Deventer een levendige intellectuele en politieke strijd ontwikkelde. Deventer was een van de belangrijkste brandhaarden van nieuwe politieke denkbeelden in de Nederlandse Republiek. Hogenstijn analyseert uitvoerig hoe enkele eeuwen van westers denken over natuurrecht, volkssoevereiniteit, het algemeen belang, de gelijkwaardigheid van mensen, en geloofs- en meningsvrijheid ineens tot praktische uitwerking kwam in een levendige stedelijke gemeenschap.
De Deventer patriotten wisten een groot deel van de bevolking te mobiliseren. Ze probeerden een nieuw regeringsreglement in te voeren, waarvoor Amerikaanse constituties – waarin grond- en mensenrechten helder omschreven werden – model stonden. Maar uiteindelijk gingen de gilden, die de patriottenbeweging aanvankelijk steunden, dwarsliggen.
Gevestigde belangen gaven de doorslag. Rechtsgelijkheid voor alle burgers betekende immers dat de gilden, waarvan alleen de heersende gereformeerden lid waren, moesten worden opengesteld voor belijders van alle godsdienstige richtingen. Dat was een te zware aanslag op de economische status-quo.
Deventer geleerden en politici oefenden tot ver buiten de stadsgrenzen invloed uit op het publieke debat. Een van de leidende theoretici was de Deventenaar Rutger Jan Schimmelpenninck, die de laatste Nederlandse raadspensionaris zou worden.