Treblinka - De opstand van een vernietigingskamp

Waarom hebben de joden zich als schapen naar de slachtbank laten leiden ? Veel joden van de jonge generatie stellen zich deze kwellende vraag. Met de bestaande verklaringen, die vaak ontwijkend of vaag waren, nam Jean-François Steiner geen genoegen. Hij besloot om terug te keren tot de feiten en die onbevangen tegemoet te treden. Zijn onderzoek leidde naar het vernietigingskamp Treblinka, waar uitersten hebben bestaan van verschrikking, vernedering en heldendom. In de vernedering, de moed der wanhoop, de collaboratie en het uithoudingsvermogen die hebben geleid tot een georganiseerde opstand, heeft hij een nieuw antwoord gevonden, dat de zogenaamde lafheid van de joden weerlegt. Steiner heeft niet als historicus te werk willen gaan, maar de ervaringen van de gevangenen gestalte willen geven. Hiervoor was een zekere regie noodzakelijk, zoals de reconstructie van gesprekken die hij natuurlijk niet woordelijk kende. Maar elk detail wordt gewaarborgd door de schriftelijke of mondelinge getuigenissen die hij ontvangen heeft en met elkaar vergeleken.

Men zal in dit boek geen bijzonderheden vinden over de rol van de in Brazilië gearresteerde kampcommandant Franz Stangl. Slechts één van de veertig overlevenden maakte melding van zijn naam. Stangl zou zich bezig gehouden hebben met de administratieve leiding en zou weinig direct contact gehad hebben met de kampbewoners. En zij zijn het die in dit boek centraal staan.

Jean-François Steiner werd 17 februari 1938 in de omgeving van Parijs geboren. Zijn joodse vader werd gedeporteerd en keerde niet terug. Zijn katholieke moeder hertrouwde met een joodse arts, opdat haar kinderen de opvoeding zouden krijgen die hun vader gewenst had. Zeventien jaar oud gaat hij voor anderhalf jaar naar Israël waar hij het leven in de kibboets leert kennen.