Gevangen op Java - Dagboek uit een Jappenkamp

Historicus Izaäk Johannes Brugmans was hoogleraar in Bata-via toen de Japanners in 1942 Nederlands-Indië binnenvielen. Zoals velen kwam ook hij, gescheiden van zijn vrouw en drie dochters, terecht in een interneringskamp. Na de oorlog keerde Brugmans met zijn gezin terug naar Nederland, waar hij zijn carrière voortzette. Over de kampjaren werd niet meer gesproken. Totdat in 2002 - 10 jaar na Brugmans' dood - zijn dagboek boven water kwam.

Op kladpapiertjes in allerlei formaten, zelfs op toiletpapier, maakte Brugmans in een klein en regelmatig handschrift aantekeningen over het kamp op Java. Het dagboek is geen chronologische opsomming van alledaagse gebeurtenissen en ook geen beschrijving van de vreselijke omstandigheden in het kamp. Het is een aangrijpend verslag van iemand met waardigheid en kracht, die gelooft in rechtvaardigheid. Zelfs in het kamp bleef Brugmans een professor: hij hield voordrachten over literatuur, geschiedenis en politicologie en stimuleerde de jonge mannen om ook in het kamp te blijven leren. Zo vulde hij de dagen, ook al namen zijn gezondheid en kracht zienderogen af. Het dagboek van Brugmans laat dan ook vooral een man zien die, ondanks moeilijke omstandigheden, nooit de hoop of zelfrespect liet varen.

Al in 1950 stelde Brugmans zijn dagboek ter beschikking aan het NIOD. Bescheiden als hij was, had hij het hier nauwelijks met familieleden over gehad. Pas 52 jaar later kregen zij het manuscript onder ogen en nam Brugmans' dochter Adèle het initiatief voor deze publicatie. Want naast de historische waarde van dit unieke document hoopt de familie dat de geestkracht, wijsheid en humor van de schrijver een inspiratie kan zijn voor anderen.