Buiten het gareel - Een Indonesische roman

Socwarsih Djojopoespito (1912-1977) was een Indonesische nationaliste die zich in de jaren dertig, samen met haar man Soegondo, met inzet van haar gehele persoonlijkheid wijdde aan de nationale zaak. Met Soegondo hoorde zij tot de groep westers opgeleide Indonesische jongeren die de opvoeding en verheffing van hun eigen volk verkozen boven een redelijk betaalde baan binnen het gareel van her Nederlandse gouvernement. Die keuze betekende een bestaan vol onzekerheid, teleurstelling en armoede.

Over dat bestaan vertelt Soewarsih's roman Buiten het gareel (1940), die werd geschreven op instigatie van E. du Perron. Het boek bevat her sterk autobiografische verslag van de ervaringen van een jong onderwijzersechtpaar dat werkzaam was op scholen waar Indonesische kinderen worden opgevoed in nationale geest.

Buiten het gareel is een nationalistische roman. De hoofdfiguren zijn nationalisten die proberen in hun onderwijs hun idealen te verwezenlijken. Dat is de inzet van de betrokkenen. Maar de aandacht van de schrijfster gaat vooral uit naar de mensen zelf, naar hun jaloezieën, spanningen en conflicten in de omgang met elkaar. Ook het streven van de vrouw naar emancipatie krijgt grote nadruk: de strijd van de vrouw die naast de man wil staan, met dezelfde rechten en verantwoordelijkheden. Het was de strijd van Soewarsih Djojopoespito. Wij herkennen haar in haar alter ego Soelastri, voor wie er alles aan gelegen is om als mens, als echtgenote en in haar werk de gelijke te zijn van haar man Soedarmo.