Dromen van Europa - Een cultuurgeschiedenis

Niet eerder heeft een Nederlands historicus zich gewaagd aan het schrijven van een geschiedenis van de Europese cultuur. De auteur, hoogleraar in de cultuurgeschiedenis aan de Universiteit te Nijmegen, heeft vele vak-wetenschappelijke publicaties op zijn naam staan.

Dromen van Europa heeft hij niet geschreven voor specialisten, vakgenoten, maar, bewust, voor een groter publiek van liefhebbers van geschiedenis. Hij heeft zijn verhaal gecomponeerd in een vijftal hoofdstukken, rond kernthema's uit de Europese beschavingsgeschiedenis.

In een groot overzicht schetst hij de kaders - sociaal, politiek, organisatorisch - waarin gedurende 2500 jaar cultuur ontstond. Een rode draad vormt de fundamentele rol van het christendom in de ontwikkeling van het Europese denken over mens en wereld. Vervolgens komt de wording van een kosmopolitische, 'Europe-se' cultuur in de periode 1450-1750 aan hod. De toenemende betekenis van het hoger onderwijs, maar ook van fenomenen als reizen en de rol van boekdrukkers en uitgevers staan daarin centraal.

Een van de boeiendste aspecten van de Europese cultuur is de poging van zovele Europeanen hun dromen buiten Europa te realiseren. Dat leidde tot ontdekkingsreizen, tot Europese expansie over de gehele aarde - maar het had ook ingrijpende gevolgen voor cultuur en samenleving in Europa zelf.

Van bijzondere betekenis is de relatie tussen Europa, de 'Oude Wereld' en Amerika, de 'Nieuwe Wereld'. Al meer dan 500 jaar lang bewerkstelligt het contact tussen de twee continenten wezenlijke veranderingen aan beide zijden van de oceaan. Tot slot krijgt één enkele Europeaan het woord: de Duitse dichter Novalis, die rond 1800 de belichaming was van Europese beschaving op haar best. Een 'dromer van Europa', wiens leven en werken een waardige afsluiting vormen van deze cultuurgeschiedenis van Europa.