Briefwisseling Kuyper-Idenburg

De briefwisseling Kuyper-Idenburg, die voornamelijk valt in de laatste 20 levensjaren van dr. Abraham Kuyper, is mede daarom van belang, omdat Kuyper hoopte en verwachtte dat niet Colijn, maar Idenburg zijn politieke opvolger zou worden. En met zekere reden. Idenburg had, toen Colijn in de vaderlandse politiek trad, reeds een tienjarige loopbaan achter de rug als Tweede Kamerlid, gouverneur van Suriname en minister van koloniën in de kabinetten -Kuyper en -Heemskerk. Met Idenburg voelde Kuyper zich zowel persoonlijk als religieus in sterke mate verbonden; hun brieven geven blijk van wederzijds vertrouwen en begrip en zijn mede daarom van belang voor de kennis van hun persoonlijkheden.

De hier gepubliceerde brieven brengen de politieke situatie aan het begin van deze eeuw tot leven: de conflicten tussen Kuyper en de jongere generatie anti-revolutionaire politici - waarbij Idenburg vaak een bemiddelende rol speelde, de verhouding tussen de coalitiepartijen, de kabinetsformaties van 1907/1908 en 1918, de belangrijke ontwikkelingen in Indië en Suriname, het uitbreken en het verloop van de Eerste Wereldoorlog, de financiële perikelen van het dagblad De Standaard, en vele andere kwesties en gebeurtenissen komen in de correspondentie aan de orde.

Dankzij de annotatie worden de brieven in een breder verband geplaatst, onder meer door te citeren uit diverse archieven. In de brede inleiding wordt vooral aandacht besteed aan de relatief onbekende Idenburg. De geheel eigen levenshouding van deze laatste, waarvan al zijn brieven blijk geven, ook jegens Kuyper, is opmerkelijk.