Hoe Gieterveen eens was...

Het dorp is aan het eind van de Middeleeuwen ontstaan als ontginningsdorp op een oeverwal van de Hunze. Het oorspronkelijke dorp lag ten westen van het huidige. Zoals de naam aangeeft ligt de oorsprong van het dorp in Gieten.

De turfwinning was aanvankelijk kleinschalig. Al in de 15e eeuw worden er eigenaren van buiten de streek genoemd, zodat al vroeg sprake geweest moet zijn van een (gedeeltelijke) scheiding en deling van de gemeenschappelijke gronden. De eerste vervening heeft waarschijnlijk plaatsgevonden nabij De Hilte, waar de Hunze een sterke meander maakte het veen in.

In de 19e eeuw werden er vanuit het Nieuwediep kanalen en wijken gegraven richting Gieterveen waardoor het dorp beter bereikbaar werd en de turfwinning een grootschaliger karakter kreeg. Het dorp verplaatste zich meer naar het oosten. Het dorp groeide in deze periode aanzienlijk, waarbij de meeste nieuwkomers afkomstig waren uit de Groninger Veenkoloniën. Het plaatselijke dialect heeft dan ook meer een veenkoloniaals dan een Drents karakter.

In het begin van de 20e eeuw, toen al het veen was afgegraven, kreeg Gieterveen een sterk agrarisch karakter. De boeren waren voornamelijk afkomstig uit de provincie Groningen. In het begin van de 21e eeuw werkten door de uitstoot van arbeidskrachten weinig inwoners meer in het boerenbedrijf en was Gieterveen een forensenplaats geworden.