Nationaal denken in Europa - Een cultuurhistorische schets

In de jaren zestig en zeventig was nationaliteit een begrip dat alom met diep wantrouwen werd tegemoetgetreden. Maar naarmate mensen in toenemende mate geconfronteerd worden met de vervaging van de soevereiniteit van de Europese staten en hun grenzen, is er weer sprake van een levendig debat - ook in de wetenschap.

Leerssen geeft een cultuur- en ideeënhistorisch overzicht van de opkomst en vorming van het nationale denken. In zijn optiek is het nationale denken een gedachtegoed dat zich vanaf de late middeleeuwen en de vroegmoderne tijd vrij autonoom heeft ontwikkeld. Het is weliswaar van gedaante en importantie veranderd in zich steeds wijzigende historische, politieke en maatschappelijke omstandigheden, maar daardoor niet volledig bepaald.

Verder laat hij zien hoe het nationale denken in de decennia rond 1800 wordt aaneengesmeed tot een politieke ideologie en sindsdien onze kijk op de wereld en de geschiedenis kleurt en vertekent, en waarom het zo'n allure en overtuigingskracht kon - en kan - uitoefenen op miljoenen Europeanen in de afgelopen twee eeuwen.