Aarde der mensen
Dit is de eerste grote roman van Pramoedya Ananta Toer (1925, Blora - Midden-Java), die in de Nederlandse taal wordt gepresenteerd. Eerder zijn bij Uitgeverij Leopold twee bundels korte verhalen verschenen: 'Bericht uit Kebayoran' (1978) en Verloren' (1979).
AARDE DER MENSEN (BUMI MANUSIA) is geschreven tijdens Pramoedya's politieke detentie op het eiland Buru. Na de machtswisseling in Indonesië van 1965 belandde de auteur rechtstreeks in de Jakartaanse Salemba-gevangenis. Vier jaar later werd hij naar Buru overgebracht, alwaar hij tot eind 1979 werd vastgehouden. Hier werden zijn acht grote werken geboren.
In april 1980 richtten twee van Pramoedya's vrienden, Hasjim Rachman en Joesoef Isak, beiden voormalige journalisten en ook ex-politieke gevangenen, de uitgeverij Hasta Mitra (Vrienden Hand) op. Als eerste gewaagde stap werd BUMI MANUSIA uitgegeven, vervolgens ANAK SEMUA BANGSA (Kind van Alle Volken). Na een lange periode van ondervragingen en intimidatie van de uitgevers door het hoofd van de politieke veiligheidsdienst van de Procureur-generaal, is in mei 1981 een verspreidingsverbod op BUMI MANUSIA en ANAK SEMUA BANGSA gelast, terwijl ook de andere nieuwe werken van Pramoedya eenzelfde lot dreigen te ondergaan. De stok om de hond te slaan was snel gevonden: Pramoedya - de ex-politieke gevangene - zou zich met genoemde werken schuldig hebben gemaakt aan marxistisch-leninistische propaganda. Het is aan het Nederlandse lezerspubliek om zich te overtuigen van de absurditeit van dii verspreidingsverbod.
AARDE DER MENSEN en zeven andere werken van Pramoedya, alle geschreven in het verbanningsoord Buru, geven blijk van diens onbreekbare intellectuele creativiteit en grote spirit, hoewel die meer dan veertien jaren lang in een situatie vol beproevingen zijn gekleineerd en onderdrukt. Maar Pramoedya heeft zich desondanks staande gehouden. Door een van de hoofdfiguren in AARDE DER MENSEN heeft hij het eens laten zeggen: 'Zij hebben slechts onze vrees nodig'. Maar vrees is iets dat de auteur en de uitgevers niet kennen: 'Vertrapt onder voetzolen geven zij geen krimp.'
De specifieke kenmerken van Pramoedya's werk van voor en ná zijn gedwongen verblijf op Buru: de mens en de mensheid, het lijden, de ellende en haar slachtoffers, vormen de centrale thematiek van zijn gehele literaire creatie.