De Nederlanders en Descartes - Les Néerlandais et Descartes

Wanneer je sommige auteurs leest, zou je denken dat Descartes buiten ruimte en tijd leefde en dat zijn wijsbegeerte ook op de maan had kunnen ontstaan. Dat is vanzelfsprekend onjuist. Beeckman, Reneri, Huygens en prinses Elizabeth hebben ieder op hun manier hun steentje bijgedragen aan de cartesiaanse filosofie en niet alleen omdat daar toevallig een aanleiding voor was. Zonder hun invloed zouden we niet kunnen beschikken over de Inleiding over de methode, noch over de Principesz, noch over Les Passions de L'áme. Na zijn eerste leerschool bij de jezuïeten van La Flèche te hebben doorlopen, kreeg hij een tweede opleiding van zijn Nederlandse vrienden en vijanden. Daarentegen is ook vaak verondersteld dat Holland vanwege het tolerante klimaat het enige land was waar Descartes kon leven en denken. Ook dat is onjuist. Dat er in Holland zonder voorafgaande toestemming kon worden gedrukt staat buiten kijf, maar daarbij wordt vergeten dat de Meditaties en Les Passions de l'áme in Frankrijk het licht zagen en dat al voor Descartes' dood een Franse vertaling bestond van vrijwel al zijn in het Latijn geschreven werken. Dat neemt niet weg dat Holland terecht de bakermat mag worden genoemd van het cartesianisme, hoe Frans de grondlegger van deze filosofie ook is gebleven. Op het moment dat het cartesianisme in Frankrijk alleen nog maar het onderwerp was van salongesprekken, had je in Nederland artsen, filosofen, theologen en wiskundigen die zich op zijn ideeën konden beroepen. Tenslotte hield Descartes onmiskenbaar van het land, de taal en zijn inwoners.