Nederlands laatste bastion in de Oost - Economie en politiek in de Nieuw-Guinea-kwestie
Toen Indonesië op 27 december 1949 onafhankelijk werd, bleef één gebied van Nederlands koloniale rijk in de Oost tot ons land behoren: Nieuw-Guinea. Het duurde nog bijna dertien jaar voordat Nederland ook dit gebied overdroeg aan Indonesië. Dertien jaar vol van heftige politieke debatten tussen Nederland en Indonesië, acties tegen Nederland in Indonesië, ondoorzichtige politieke lobby's van enkele van Nederlands grootste multinationals, bewogen discussies in de Tweede Kamer, vergaderingen in de Verenigde Naties en openlijke interventies van de Verenigde Staten. Dit alles wordt bekend als de Nieuw-Guinea-kwestie.
Welke politici spraken zich in 1949 uit voor het behoud van Nieuw-Guinea door Nederland? Wat waren hun motieven, wat was hun wereldbeeld en hoe slaagden zij er in om de publieke opinie zodanig te beïnvloeden, dat de meerderheid van de Nederlandse bevolking ook voor het behoud van Nieuw-Guinea was; een eiland waar voor 1949 nog nauwelijks iemand van had gehoord.
Door middel van onderzoek in het archief van prof. C. P. M. Romme, KVP-fractieleider in die tijd, wordt in het boek ook een geheel nieuw licht geworpen op de benoeming van de man die vanaf 1952 bijna de verpersoonlijking wordt van de Nieuw-Guinea politiek: mr. J. M. A. H. Luns.
Nederlandse multinationals met grote belangen in Indonesië sloten zich aaneen om op informele wijze zware druk uit to oefenen op politici en regering. Het vasthouden van Nederland aan Nieuw-Guinea deed hen vrezen voor hun grote economische belangen in Indonesië. Een terechte vrees, want vanaf december 1957 wordt in Indonesië het overgrote deel van de Nederlandse bedrijven genationaliseerd in het kader van anti-Nederlandse acties. De verschillende methoden waarmee die zakenlobby's hun politieke druk gestalte gaven en hun uiteindelijke nederlaag, tonen aan hoe politiek vorm krijgt binnen multinationals als Shell en Unilever en ondernemingen als de Nederlandsche Handel Maatschappij (later ABN).
Het zijn vooral de Verenigde Staten geweest die als naoorlogse wereldmacht de marges van de Nederlandse buitenlandse politiek hebben bepaald. Omdat de regering Eisenhower (1953-1961) zich in het geschil tussen Nederland en Indonesië neutraal opstelde, ontstond er voor minister Luns een vrij grote ruimte om zelfstandig te opereren in zijn politiek van vasthouden aan Nieuw-Guinea. Toen in 1961 echter de gebroeders Kennedy aan de macht kwamen was het snel met die speelruimte gedaan: om politiek-strategische redenen kozen de Verenigde Staten voor het standpunt van Indonesië en Nederland diende zo snel mogelijk bet inmiddels diep gekoesterde Nieuw-Guinea aan Indonesië over te dragen. Het boek beschrijft dit dramatische proces en de grootste nederlaag die de gebroeders Kennedy Louns in zijn politieke carrière bezorgden door hem te dwingen om Nieuw-Guinea los to laten.