Bauhaus

Het Bauhaus blijft ook nu nog -80 jaar na de oprichting en na een bestaan van slechts 14 jaar- een fascinerende aantrekkingskracht op mensen uitoefenen. Het kunst- en cultuurhistorisch onderzoek blijft zich met onverminderde interesse en steeds nieuwe vragen met het instituut Bauhaus bezighouden.

Geworteld in de Arts and Crafts Movement, de "Werkbund"-gedachte en andere hervormende stromingen werd het Bauhaus na zijn oprichting in 1919, niet in de laatste plaats door de grote tentoonstelling in 1923 onder het motto "Kunst en techniek - een nieuwe eenheid" weldra tot ver over de grenzen van Duitsland bekend. Tot de specifieke verworvenheden van de school horen de beroemde propedeuse en het pedagogische concept van de verbondenheid tussen theorie en praktijk. Bovendien werd het Bauhaus als brandpunt van het radicale moderne dagelijkse leven de katalysator van een geheel nieuw levensgevoel in de republiek van Weimar. De belangrijkste prestatie was vooral dat anti-academische theorieën gebundeld en op een onconventionele manier in het onderwijs verankerd werden. Modestijlen en vormen van samenleven, het beoefenen van de vrije liefde, de ontdekking van het eigen lichaam en fantasierijke feesten werden graadmeters voor de tijdgeest en experimenteerlust van het Bauhaus.

Aan de hand van actuele wetenschappelijke vragen, omvangrijk, voor een deel nog niet eerder gepubliceerd beeldmateriaal en een grote verscheidenheid aan belichte aspecten wordt met de uitgave van dit boek aan de vraag van in kunst geïnteresseerde lezers, Bauhauskenners en -liefhebbers tegemoetgekomen. Dit boek maakt het mogelijk het Bauhaus in al zijn facetten te bestuderen. De eerste hoofdstukken verschaffen inzicht in het historische, cultuurfilosofische, politieke en pedagogische klimaat ten tijde van het ontstaan. Veel van de innovatieve onderwijsmethoden werden na de definitieve sluiting in 1933 door andere opleidingen overgenomen, zoals bijvoorbeeld het Black Mountain College, New Bauhaus en de Hochschule für Gestaltung in Ulm. In het rijk geïllustreerde hoofdstuk "Leven van alledag" wordt voor het eerst aandacht aan de menselijke benadering van het fenomeen Bauhaus geschonken. De Mazdaznanleer wordt, net als muziek of de geliefde feesten, in een apart hoofdstuk besproken.

Het gedeelte met de titel "Werk" geeft een overzicht van de zwaartepunten van het Bauhaus in de ontwikkeling van ambachtelijk vervaardigde producten onder zijn geestelijke vader en directeur Walter Gropius in Weimar, via de ontwerpen voor een moderne industriële samenleving onder Hannes Meyer in Dessau, tot de strenge gerichtheid op architectuur onder leiding van Ludwig Mies van der Rohe. Verscheidene Bauhauspersoonlijkheden, van de drie directeuren tot leraren en leerlingen, worden geportretteerd. De verschillende pedagogische methoden van de propedeuse onder de leraren Itten, Moholy-Nagy, Albers, Kandinsky en Klee leiden het hoofdstuk over de werkplaatsen in. Hier worden voor de lezer deuren naar de afzonderlijke ateliers geopend, waarachter de grote vormen- en ideeënrijkdom van het Bauhaus ontdekt kan worden. Met bijdragen aan de actuele discussie over het Bauhaus als "Sterren van de avantgarde" wordt het omvangrijke handboek niet alleen afgesloten, maar wordt tevens vooruitgekeken naar de ontwikkelingsmogelijkheden van de toekomst.

De vele afbeeldingen die de artikelen en de omvangrijke documentatie begeleiden, illustreren niet alleen de tekst, maar dagen de lezer bovendien uit het Bauhaus hier en nu te betreden en aan zijn leven en onderwijs deel te nemen.