Gevangen in het veen - De geschiedenis van de Emslandkampen

Vlak over de grens in Duitsland, ter hoogte van de provincies Drenthe en Groningen, hebben vanaf 1933 tot het einde van de Tweede Wereldoorlog vijftien concentratie-, straf- en krijgsgevangenenkampen gelegen, de EMSLANDKAMPEN. Daar speelden zich, net als in de grote concentratiekampen, afschuwelijke taferelen af. Namen als Auschwitsch en Dachau zijn een begrip geworden in Nederland, synoniem voor het grote leed van de oorlog, terwijl de nabijgelegen EMSLANDKAMPEN nauwelijks bekend zijn.

Dit boek vertelt het verhaal van deze onbekende oorlogskampen. Het verhaal van de gevangenen, maar ook van omwonenden en van Nederlanders uit de grensstreek die direct of indirect met de kampen te maken kregen.

De eerste, in 1933 gebouwde kampen, waren concentratiekampen voor de tegenstanders van het Hitler-regime. De gevangenen moesten als dwangarbeiders het veen ontginnen, zonder machines, slechts voorzien van een spade. Ze kregen nauwelijks te eten. De loodzware arbeid onder mensonterende omstandigheden kostte velen het leven.

Vanaf 1939 werden de kampen gebruikt voor het opsluiten van krijgsgevangenen uit Polen, Frankrijk, Italië en Rusland. Met name de Russen werden er slecht behandeld; ze werden stelselmatig vermoord, verhongerd of kwamen om door epidemieën. Van de ruim 30.000 omgekomen gevangenen in de kampen waren zeker 26.000 Russische krijgsgevangenen.

Auteur Pieter Albers is op zoek gegaan naar de geschiedenis van die vijftien kampen langs de grens. Van de meeste kampen is nauwelijks nog iets terug te vinden op enkele begraafplaatsen en grafmonumenten na. Slechts oude foto's en door gevangenen gemaakte tekeningen herinneren ons nog aan dat gruwelijke verleden. En hier en daar een vergeten, oud trafo-huisje, een toegangspoort of een barak.