Sluizen en stuwen - De ontwikkeling van de sluis- en stuwbouw in Nederland tot 1940

In dit deel uit de serie Bouwtechniek in Nederland wordt een overzicht gegeven van de sluizen en stuwen en hun afsluitmiddelen die in ons land zijn toegepast tot 1940. Ook de werking en de constructie daarvan komt uitvoerig aan de orde.        

Nederland - Waterland is een bekende uitdrukking, die in meer dan één opzicht waar is. Water neemt in Nederland een belangrijke plaats in. Een groot deel wordt gevormd door de delta van enkele grote rivieren. Verder wordt Nederland doorsneden door talloze riviertjes, kanalen, vaarten en sloten; ook zijn er op diverse plaatsen grote plassen en meren aanwezig. Ongeveer de helft van ons land zou zonder dijken minstens twee maal per dag overstromen. Het water is vaak een vijand geweest, denk aan de vele overstromingen, maar soms ook een bondgenoot. Door inundaties kon men in het verleden vijandelijke legers tegenhouden. Ook hebben we een groot deel van onze welvaart te danken aan de ligging van ons rand aan de mond van de Rijn.        

Het bovenstaande maakt duidelijk dat het water beheerst moet worden. Een teveel aan water van buitenaf moet worden gekeerd, terwijl overtollig binnenwater moet worden afgevoerd. Daarnaast mag ook het scheepvaartverkeer niet worden gehinderd. Om één en ander mogelijk te maken moet men voorzieningen treffen. Dit gebeurde door het bouwen van sluizen en stuwen voor de waterbeheersing, de scheepvaart en defensie. Daarom is het niet zo verwonderlijk dat ons land in de ontwikkeling van sluizen een vooraanstaande plaats heeft ingenomen. Niet alleen verschillende sluistypen maar ook diverse afsluitmiddelen werden in ons land ontwikkeld en voor het eerst toegepast.       

'Sluizen en stuwen, de ontwikkeling van de sluis- en stuwbouw in Nederland tot 1940' is van belang voor al diegenen die zich interesseren voor de geschiedenis van de waterbouwkunde. Bij bescherming, behoud, restauratie, renovatie, en beheer van deze kunstwerken is kennis van de ontwikkeling daarvan onontbeerlijk. Het boek is geschreven voor zowel waterbouwkundigen als ook voor geïnteresseerde leken. Daarbij zijn uitweidingen over de constructie in een aparte paragraaf behandeld en in een kleiner lettertype weergegeven.