Johanna de Waanzinnige
'Het leven is in zijn onverwachte wendingen en grillige, raadselachtige verwikkelingen rijker dan de menselijke verbeelding, en daardoor is de geschiedenis boeiender dan welke roman ook'? Deze zin, afkomstig uit het Voorbericht van de auteur bij Johanna de Waanzinnige, is exemplarisch voor het gehele oeuvre van Johan Brouwer. Zijn historische studies, waar Johanna de Waanzinnige er een van is, lezen als gedreven literaire werken, terwijl zijn romans, zoals het in 1987 door Meulenhoff herdrukte Philips Willem. De Spaanse Prins van Oranje, niet minder berusten op zeer precies en eigenhandig bronnenonderzoek.
Brouwers biografie van de raadselachtige Johannna de Waanzinnige is bij uitstek een boek waarbij de historische waarde van het gedane onderzoek samenvalt met het succes van zijn artistieke bedoelingen. De levensloop van de hoofdfiguur van het boek is dan ook een zo bijzondere en fatale, dat die door een fictief romanpersonage nauwelijks overtroffen zou kunnen worden. Geboren als de dochter van Isabella van Castilië en Ferdinand van Aragon, werd Johanna geheel onverwachts tot de Spaanse troon geroepen. De gemalin van Filips de Schone en moeder van twee latere keizers, Karel v en Ferdinand, bracht bijna een halve eeuw opgesloten in een kerker door. Was zij inderdaad waanzinnig, zoals sommige bronnen beweren? Of werd zij als een offer gebruikt in de machtsstrijd tussen haar man, haar vader en haar zoon?