Verzetsherdenkingskruis - Waarin opgenomen ''Register dragers verzetsherdenkingskruis''

Dit boek bevat de namen van allen wie in de voorbije jaren het Verzetsherdenkingskruis is toegekend. Behoeft dit register van de dapperen een voorwoord? Strikt genomen niet. Het ware vindt in eenvoud zijn beste kenmerk. En voorts: wat matig ik mij aan met een voorwoord plaats te nemen in dit boek? Geboren in het begin van de jaren dertig was ik in de bezettingsjaren nog scholier, dus onmachtig zelf aan enig verzetswerk deel te nemen.

Toch geef ik bij deze gevolg aan het mij gedane verzoek. Ten tijde van de instelling van het Verzetsherdenkingskruis droeg ik de ministeriële verantwoordelijkheid. Het was evenwel niet de regering die tot de instelling van dit unieke ereteken het initiatief heeft genomen. Dat initiatief kwam van buiten, gedragen door een aantal gezaghebbende en in het verzet uitmuntende Nederlanders. Het toenmalige Kabinet heeft het door hen ontwikkelde voorstel graag aanvaard en verwezenlijkt. Zo kwam, decenniën na de bevrijding in 1944/1945, het Verzetsherdenkingskruis tot stand. Om eerbied en waardering te betuigen aan al die mensen die in de donkerste periode van onze geschiedenis deden wat hun hand te doen vond en hun geweten gebood. Zonder daarbij acht te slaan op hun eigen belangen, grote gevaren trotserend en zware offers brengend, in menig geval zelfs het hoogst denkbare offer, het eigen leven. Zo handelden zij, gedreven door de overtuiging dat zij zich teweer dienden te stellen tegen de aantasting van de meest fundamentele rechten en waarden.

Er is vroeger wel eens gezegd dat de mensen van het verzet zulk een blijk van erkenning en dankbaarheid niet zouden wensen. Dat is, gelukkig, gebleken een misvatting te zijn. De toekenning van dit ereteken, hoe laat ook, heeft heel veel mensen goed gedaan: dat is ook mij herhaaldelijk gebleken. Zij allen hebben dat meer dan verdiend.

Hulde en dank tenslotte aan de leden van het Nationaal Comité Verzetsherdenkingskruis. Zij hebben een taak tot voltooiing gebracht die, dat behoeft geen betoog, verre van gemakkelijk was. Goeddeels dank zij hun toewijding heeft de instelling van het Verzetsherdenkingskruis het goede doel getroffen.

Mr. A. A. M. van Agt, Minister-President ten tijde van de instelling van het Verzetsherdenkingskruis.