Tussen Hollandsch Diep Mark-Dintel - Water als vriend en vijand in de gemeente Moerdijk

Sinds 1 januari 1997 zijn de toenmalige gemeenten Fijnaart en Heijningen, Klundert, Standdaarbuiten, Willemstad en Zevenbergen en het dorp Moerdijk samengevoegd tot een nieuwe gemeente, die mede op initiatief van de heemkundekringen de naam Moerdijk kreeg. De gemeenten zijn opgeheven, de plaatselijke heemkundekringen zijn blijven bestaan. Zij zijn geworteld in en voortgekomen uit de plaatselijke gemeenschappen, die ieder hun eigen geschiedenis en identiteit hebben. Zij zien ieder voor zich nog voldoende zinvolle taken in hun eigen plaats. Daarin vinden zij hun bestaansrecht. Toch hebben zij én vanuit het verleden én in het heden ook gemeenschappelijke overeenkomsten en belangen. Dat beseffen de kringen en dat willen zij uitdragen. Op initiatief van de heemkundekring 'De Willemstad" zijn de kringen rond de tafel gaan zitten om een gezamenlijke activiteit te ondernemen. Spoedig waren zij het erover eens dat het een publicatie zou moeten worden, gekoppeld aan een tentoonstelling, met als thema 'water'.

Voor dit thema werd gekozen omdat water in het verleden (en ook nu nog wel) een vijand voor ieder was. Ook heden ten dage heeft een ieder nog groot belang bij water. Ook de ligging van de gemeente Moerdijk temidden van belangrijke waterstromen maakte de keuze van het thema niet moeilijk. Het grondgebied van de gemeente Moerdijk is eeuwen her aan het water onttrokken. De vroegere bewoners hebben regelmatig strijd gevoerd tegen de almachtige vijand: het water. Zij hebben - en dat wordt tot op de dag van vandaag voortgezet - het water zijn grenzen gegeven en gereguleerd, zodat wij droge voeten houden en het land niet te nat en niet te droog wordt. De natuurlijke vijand proberen we op die manier te vriend te houden.

Water is letterlijk een bron tot leven. Om onze dorst te lessen is goed drinkwater nodig. Werd nog niet zo lang geleden het water uit put of pomp daarvoor gebruikt, nu is het een kwestie van de waterkraan opendraaien. Water is een bron van bestaan. De vissers en schippers verdienden er hun boterham mee. Water is een bron van plezier. De bootrecreanten genieten van de zon en de wind op het water, de zwemmers van de vrijheid in het water, de schaatsers van het glijden over het bevroren water. Al deze aspecten van het 'water' komen aan de orde in dit boek en de tentoonstelling.

Iedere heemkundekring en het waterschap Land van Nassau heeft haar/zijn aandeel in het boek geleverd met teksten en/of illustratiemateriaal. Omdat het een gezamenlijke uitgave van de Moerdijkse heemkundekringen betreft, heeft het Regionaal Archief WestBrabant waar gewenst een-coördinerende, adviserende en redactionele inbreng gehad. Door het plotseling overlijden van directeur Frank Hulst is die inbreng minder geworden dan oorspronkelijk was toegezegd.

René Jacobs, adjunct-directeur Regionaal Archief West-Brabant