Helse en hemelse - Vrouwenmacht omstreeks 1500

Omstreeks 1500 wordt op allerlei manieren tekeer gegaan tegen vrouwen, die mannen via verleiding vernederen en overheersen. Het gaat daarbij niet alleen om verleiding buiten het huwelijk, maar ook om verleiding tot een huwelijk waarin de vrouw 'de broek aantrekt'. Dat is de omgekeerde wereld, waartegen de man niet genoeg gewaarschuwd kan worden. Zo'n vrouwenmacht is des duivels en de man die zich daartegen niet verzet een dwaas.

De angst voor een dergelijke vrouwenmacht vertaalde zich zelfs in het angstbeeld van een samenzwering van heksen - heksen die niet een duivel in mensengedaante zouden paren. Tegenpool van deze onheil stichtende duivelshoeren waren de maagd- en moederheiligen. De heilige grootmoeder Anna overtrof hen allen in populariteit. Zij werd gemodelleerd naar een ideaalbeeld, dat de getrouwde vrouw in toenemende mate werd voorgehouden: gehoorzaam, gedegen, getrouw.

Beschermheilige tegen beheksing werd echter een man: de woestijnvader Antonius.Heksen zouden het immers bij voorkeur op mannen hebben gemunt. De onaantastbare Antonius strekte hun tot voorbeeld en troost.

De schrijfster zet voor een breed publiek uiteen hoe de denkbeelden rond helse of hemelse vrouwenmacht begrepen kunnen worden tegen de achtergrond van machtsverdeling en -beleving in het gewone aardse leven.