Een halve eeuw Paketvaart (2e-hands)

Ondanks de voor ons Vaderland zorgelijke tijden, waarin door den Raad van Bestuur der Koninklijke Paketvaart-Maatschappij een beslissing moest worden genomen, of het vijftigjarig bestaan der maatschappij al of niet feestelijk zou worden herdacht, werd besloten, dat in ieder geval getracht moest worden de geschiedenis der maatschappij in de afgeloopen vijftig jaren zoo goed mogelijk vast te leggen.

Een dergelijke terugblik, die achterwege was gebleven bij het vijfentwintigjarig bestaan, toen de wereldoorlog van 1914-1918 om ons heen woedde, moest nu geschieden, daar anders alle persoonlijke herinneringen, verbonden aan de interessante wordingsgeschiedenis der K. P. M. en aan die moeilijke, maar succesvolle beginjaren, bij een volgend jubileum niet meer ter beschikking van den samensteller van een dergelijk gedenkboek zouden kunnen worden gesteld. Het zijn juist deze herinneringen, die kleur kunnen verleenen aan de kennis, verzameld uit de archieven der Regeering, der beide maatschappijen, die tot de oprichting hadden besloten en uit het archief der K. P. M. zelf.

Het gedenkboek is bij den opzet in twee duidelijk gescheiden deelen gedacht geworden. Het eerste deel zou de geschiedenis der Koninklijke Paketvaart-Maatschappij bevatten, het tweede deel zou een indruk moeten geven van hare beteekenis voor het huidige bedrijfsleven van Nederlandsch-Indië. Dr. M. G. De Boer, die er zoo herhaalde malen in geslaagd is, de geschiedenis van vele onzer groote scheepvaart-maatschappijen met groote nauwgezetheid in een prettig leesbaren vorm te boek te stellen, verklaarde zich tot onze vreugde bereid het eerste deel samen te stellen. Voor het schrijven van het tweede deel, dat als het ware een momentopname van het K. P. M.-bedrijf zou moeten worden en waarvoor de indrukken in Indië zelf, al reizende met de schepen der Paketvaart, opgedaan moesten worden, vonden wij in Dr. J. C. Westermann iemand, dien wij met gerust hart dezen arbeid hebben opgedragen.

Beide heeren hebben zich met bijzondere toewijding aan hun moeilijke taak gegeven en deze tot groote voldoening van Raad van Bestuur en Directie volbracht. Ik betuig beiden heeren daarvoor ons aller welgemeenden dank. Het boek is in de eerste plaats bedoeld hulde te betuigen aan de grondvesters van het bedrijf, door in het licht te stellen het mooie resultaat, dat de afgeloopen 50 jaren, dank zij hun voortreffelijken opzet en hunne juist opgestelde richtlijnen, waarlangs het bedrijf zich moest ontwikkelen werd bereikt.

In de tweede plaats wil het de aandacht vestigen op het belangrijke werk, dat door de eerste bestuurders moest worden verricht om het bedrijf in den aanvang op stevigen grondslag te vestigen, en dadelijk daarop ontwikkeling gelijken tred te doen houden met den phenomenalen groei die jaren van den binnen- en buitenlandschen handel van Nederlandsch-Indië.

Vervolgens wordt aangetoond, dat de bedoeling der oprichters, nl een niet slechts in naam, doch ook metterdaad zuivere Nederlandsche maatschappij te stichten, ten volle tot haar recht is gekomen en dat de K. P. M. te tijde is gebleken een vaardig bestuursmiddel te zijn.

Ten slotte wordt, voornamelijk in deel II, de ongekende vlucht, die handel, cultures en industrie in Nederlandsch-Indië hebben genomen, in beschouwing genomen en het aandeel, dat de K. P. M. daarin heeft gehad, in het licht gesteld. 

Ongetwijfeld zal het boek met aandacht worden gelezen door onze reeds gepensionneerde oud-opvarenden en oud-employé's die van nabij de gunstige ontwikkeling van ons bedrijf hebben medegemaakt en hunne beste krachten er aan gegeven hebben, waardoor dit resultaat bereikt is kunnen worden. Raad van Bestuur en Directie hopen, dat de aanbieding aan ieder dier gedienden van een exemplaar van dit gedenkboek door hen zal worden opgevat als een erkenning van hetgeen zij gedurende hun diensttijd hun trouwe plichtsbetrachting en groote toewijding, ieder op den hem toevertrouwden post, verricht hebben voor den bloei der maatschappij.

Degenen, die nog in actieven dienst zijn, zullen ook ieder een exemplaar van het gedenkboek ontvangen als erkenning van door hen aan Maatschappij reeds bewezen diensten, en als aansporing om het voetspoor hunner voorgangers te drukken en al hun krachten te geven aan het werk dat hun nog zal worden opgedragen.

Ik hoop, dat dit gedenkboek ook voor de vele en velerlei zakelijke relaties der K. P. M. interessante bijzonderheden moge bevatten en herinneringen opwekken.

Degenen, die verwacht mochten hebben, dat dit gedenkboek een beknopt overzicht van de geschiedenis der K. P. M. over de afgeloopen 50 jaren zou zijn, zullen misschien teleurgesteld het boek terzijde leggen. Dit was niet mogelijk, of de bedoeling, die - zooals hiervoren uiteengezet - met de uitgave bereikt moest worden, zou daaronder hebben moeten lijden. Deze lezers zullen eenige compensatie aantreffen in de bijlagen, waarin enkele statistieken zijn verwerkt, die te zamen een beeld geven van de ontwikkeling en den huidigen stand van het bedrijf.

Moge de lezing van het gedenkboek bij allen, die de Paketvaart gediend en en nog dienen, hetzelfde groote gevoel van dankbaarheid doen opwellen hetgeen door onze voorgangers en onze medewerkers is verricht om het in dit gedenkboek geschetste resultaat te bereiken, als dat bij mij het geval weest.

M. C. KONING,
Voorzitter van den Raad van Bestuur.