Natuurbos in Nederland - Een uitdaging

Natuurbos in Nederland beschrijft de fascinerende uitdaging om bos opnieuw als natuur te beheren. Verreweg de meeste Nederlandse bossen hebben immers een sterk kunstmatig karakter, ook al herbergen ze een aantal wilde diersoorten. In dit rijk geïllustreerde boek maken Gerben Poortinga en Hans van der Lans duidelijk waarin deze bossen tekortschieten, welke elementen en processen van het natuurlijke bos we missen.

Ooit was bijna heel Nederland begroeid met wilde bossen. Daar groeide elke boom spontaan op de plek waar het zaad in geschikte grond ontkiemde, de soorten volgens natuurlijke patronen dooreen. Nu is het meestal de mens die bomen kiest en plant. De boomstammen staan in vakken naar soort en leeftijd gescheiden. Ooit stierven de bomen elk hun eigen dood, de ene jong door diervraat, de andere oud en na geleidelijke aftakeling. Een menigte zwammen en beestjes leefden van het kwijnende hout. In het tegenwoordige bos vallen honderden bomen gelijktijdig door de motorzaag. Het hout wordt afgevoerd voordat de natuur de bouwstoffen heeft kunnen terugwinnen. Het Hollandse oerwoud is al eeuwen geleden tegronde gegaan en daarmee heeft het land zijn hoogst ontwikkelde natuurlijke systeem verloren.

De schrijvers schetsen hoe de natuurlijke bossen van Nederland er zouden kunnen uitzien en pleiten ervoor in een aantal bossen de natuur een nieuwe kans te geven. Zij beschrijven hoe door gericht beheer een voormalig productiebos kan worden omgevormd tot een natuurlijker geheel. Hoe er opnieuw afwisseling van open plekken en dichte struwelen kan komen. Welke rol grazende dieren in het bos kunnen spelen. En hoe de overheid en natuurbeschermingsorganisaties geleidelijk hun beleid richten op herstel van een compleet natuurlijk bos.

Beide schrijvers zijn verbonden aan de Stichting Ecoplan, biologisch adviesbureau in Groningen. Hans van der Lans publiceerde eerder de studie Over zomergroene loofoerwouden van het Nederlandse klimaatgebied. Hij behoort tot de oprichters van de Stichting Kritisch Bosbeheer. Hij is bovendien als medewerker ecologisch beheer verbonden aan de Provinciale Planologische Dienst van Noord-Holland.
Gerben Poortinga organiseerde de herintroductie van het Europese bospaard in Nederland door de Stichting Tarpan. Van zijn hand verscheen onlangs het succesvolle boek Zure regen, kwaadaardige bedreiging van ons welzijn.