Gedenkboek betreffende het volkspetitionnement 1878

Wat is een volkspetitionnement?
In het Nationaal Archief liggen stapels lijsten met handtekeningen van gewone burgers uit alle delen van het land. Nederlanders, die nog geen stemrecht hadden (het grootste deel van de bevolking), mochten hun wensen kenbaar maken door het parlement een petitie aan te bieden. De omvangrijkste actie vond plaats in de zomer van 1878 door een half miljoen mensen (tien procent van de totale bevolking). Toen moesten de Tweede en Eerst Kamer een besluit nemen over een nieuwe onderwijswet. De bedoeling van de wet was om de kwaliteit van het onderwijs te verbeteren. Voor openbare scholen was dat geen probleem, maar voor de honderden bijzondere scholen die grotendeels door gewone burgers werden betaald zouden de lasten te groot worden. Hun voortbestaan werd bedreigd en de vrijheid van onderwijs daarmee ook. Orthodox-protestantse politici, onder leiding van Abraham Kuyper, organiseerden een petitie aan koning Willem III. De katholieke pers volgde deze actie op de voet en organiseerden hun eigen petitionnement, uitgevoerd door de redactie van dagblad De Tijd. Zij zocht een breed draagvlak met als doel eerst de Tweede Kamer, daarna de Eerste Kamer en als laatste hoop de koning op andere gedachten te brengen. Zo kreeg het volk een stem in de landspolitiek, ook zonder stemrecht. Deze ondertekenaars werden zo deel van de democratie.