De laatste der Rechtvaardigen
"Wanneer een onbewuste Rechtvaardige ten hemel vaart," zo luidt een chassidisch verhaal, is hij zo koud dat God hem duizend jaar in zijn handen moet verwarmen voordat zijn ziel de gelukzaligheid van het Paradijs deelachtig kan worden. En het is bekend dat verschillenden van hen tot in eeuwigheid geen troost vinden voor het ongeluk van de mens; zodat zelfs God er niet in slaagt ze te verwarmen. Daarom zet de Schepper, hij zij geloofd, nu en dan de klok van het Laatste Oordeel een minuut vooruit.
Ernie glimlachte eerst om hem gerust te stellen; toen kleurde een felle blos zijn wangen: "Eh, zeg geëerde grootvader.." fluisterde hij nauwelijks hoorbaar, "wat moet een Rechtvaardige eigenlijk doen?" Grootvader begon te beven en wist zo snel niet wat te antwoorden; langzaam trok het bloed weg uit het gezicht van het jongetje, dat verbleekte in het halfduister; maar op het kussen glommen zijn grote donkere, twinkelende ogen aandoenlijk, precies als de joodse ogen van vroeger, de extatische pupillen van Zemyock. Mordechais hand daalde neer op het langwerpige hoofd en bedekte het als een schelp van vlees. En terwijl zijn vingers zich rond de jonge krullen wonden, fluisterde hij aarzelend: "De zon hoeft toch ook niets te doen, m'n engeltje. Hij komt op en gaat weer onder, hij verblijdt de ziel. "Maar de Rechtvaardigen dan?" drong Ernie aan.
Zijn vasthoudendheid vertederde de oude man en hij zuchtte. "Daarvoor geldt hetzelfde," zei hij na een korte stilte. "De Rechtvaardige staat op, de Rechtvaardige gaat naar bed, en zo is het goed.."". Maar toen hij zag dat de ogen van het jongetje de zijne bleven vasthouden, liet hij er wat bezorgd op volgen: "Ernie, m'n kleine rabbijn, waarom vraag je dat"?
Ik weet niet veel en wat ik weet is niets, want wijsheid is verre van me gebleven. Luister, als je een Rechtvaardige bent, dan komt er een dag waarop je zomaar zult beginnen te... glanzen, snap je?" Verwonderd vroeg het kind: "En ondertussen?" Mordechali verbeet een glimlach en zei: "Wees ondertussen de wijste".