Achter de Kawat als Japans krijgsgevangene
''Ik draag dit boek op aan mijn vrouw, die ook in een kamp gevangen zat, en in haar aan alle vrouwen die al die jaren achter de kawat zaten. Hun lot was zwaarder dan het onze.''
Op 8 maart 1942 hield het Koninklijk Nederlands-Indische leger op te bestaan. Allen die daarbij in dienst waren werden als krijgsgevangene in kampen geplaatst. Achter de kawat, het prikkeldraad. Ook Charles Burki, een gewondenverzorger, was erbij. Op zichzelf klinkt ons dat, zevenendertig jaar later, niet bijzonder in de oren. Maar Burki is een kunstenaar en hij heeft het kampleven ter plaatse in tekeningen vastgelegd. Ze geven alles tot in de kleinste details nauwkeurig weer en zijn alleen al daarom betrouwbare documenten geworden, die de kampjaren voor velen zullen doen herleven, voor anderen tot leven zullen brengen. Burki laat ons zien hoe de gevangenen werden behandeld, maar ook hoe ze met enorme vindingrijkheid het leven draaglijk probeerden te maken en noden in deugden deden verkeren. Hij confronteert ons met gekwelde gevangenen en met de gevolgen van de atoombom op Nagasaki, maar laat ook zien hoe van autobanden 'anti-slip sloffen' werden gemaakt, hoe de gevangenen kans zagen brood te bakken en hoe van alles en nog wat werd verhandeld, zelfs wel eens een gouden kies.
Charles Burki werd 4 mei 1909 te Magelang (Midden-Java) geboren, als zoon van een gouvernementsambtenaar. Nadat hij in 1929 eindexamen had gedaan aan de H.B.S. te Bandoeng, vertrok hij naar Nederland om in Delft bouwkunde te studeren. Burki voelde zich echter meer kunstenaar dan aanstaand ingenieur. Hij verliet Delft na drie jaar en ging zich aan de Parijse academie 'Ecole des Beaux Arts' verder bekwamen in de schilder- en tekenkunst. Nadat Burki weer enkele jaren in Nederland had gewerkt, vertrok hij in 1939 naar Java.
De uitgebroken oorlog in Nederland verhinderde hem om terug te gaan. Hij werd geroepen om bij het K.N.I.L. als gewondenverzorger te dienen. Na de capitulatie van Indië begon ook voor hem het leven in kampen in Japanse krijgsgevangenschap. Vrijwel vanaf het begin heeft Burki onder vaak zeer moeilijke omstandigheden het kampleven op onnavolgbaar knappe wijze in honderden aangrijpende, vaak ook humoristische, tekeningen vastgelegd. Slechts een klein deel hiervan is in Japanse handen gevallen. In mei 1943 werd Burki, met ongeveer achthonderd andere gevangenen, op transport gesteld naar Japan. In Japan werd Burki ondergebracht in Nagasaki, in 'Fuoka', kamp 14, zevenhonderd meter van de plaats waar op 9 augustus 1945 de atoombom viel. Na het barbaarse kampleven - velen bezweken onder de zware dwangarbeid, bij volledig gebrek aan alle benodigde voorzieningen - overleefde Burki het volslagen bombardement van de stad.