In Flanders Fields - Het verhaal van John McCrae, zijn gedicht en de klaproos

Geen enkel enkel gedicht uit de Eerste Wereldoorlog is zo bekend als 'In Flanders Fields' van de Canadese legerarts John McCrae. Getekend door de gruwel van de oorlog schreef hij het op 3 mei 1915 bij zijn verpleegpost tussen leper en Boezinge.

De Brugse auteur Herwig Verleyen belicht in deze stevig gedocumenteerde uitgave het levensverhaal van John McCrae en de ontstaansgeschiedenis van 'In Flanders Fields'. Hij verklaart hoe het gedicht uitgroeide tot een wereldwijd symbool van offer en strijd voor de vrede en hoe de klaproos (of poppy), die in het gedicht genoemd wordt, het symbool werd van alle gesneuvelden. Tenslotte maakt de lezer kennis met wat in Vlaanderen en ook in het buitenland aan John McCrae en zijn gedicht herinnert.

Het gedicht In Flanders Field
Het gedicht 'In Flanders Fields' is een van de meest beklijvende herinneringen aan WO I. John McCrae, een Canadese legerarts, schrijft het na de dood van zijn goede vriend en landgenoot luitenant Alexis Helmer. Helmer sneuvelt op 2 mei 1915, na de ontploffing van een granaat tijdens de tweede Duitse gasaanval. Omdat er geen aalmoezenier aanwezig is, verzorgt McCrae zelf de uitvaart van zijn vriend. Rouw en oorlogstrauma vormen dan ook de inspiratie voor zijn gedicht. Majoor John McCrae werkt op dat ogenblik in een hulppost tussen Ieper en Boezinge. Hij behandelt er meestal slachtoffers van de Duitse gasaanvallen. Kort nadat hij het gedicht schrijft, krijgt hij een andere opdracht: hij wordt hoofd van de medische diensten in het Canadese veldhospitaal in Frankrijk. Men behandelt er de gewonden van de veldslagen bij de Somme, Vimy Ridge, Arras en Passendale.

McCrae gooit het papier weg waarop hij het gedicht schrijft. Zonder een collega-officier zou het wellicht nooit gepubliceerd zijn. Hij vindt evenwel McCrae’s notities en stuurt ze naar verschillende Londense tijdschriften. Het gedicht verschijnt voor het eerst in het magazine Punch en ontroert de Britse bevolking meteen. In de zomer van 1917 heeft John McCrae last van astma-aanvallen en bronchitis. Zijn ziekte is hoogstwaarschijnlijk het gevolg van het chloorgas dat hij inademt tijdens de Tweede Slag bij Ieper. Op 23 januari 1918 wordt McCrae in het ziekenhuis opgenomen met een longontsteking. Hij sterft 6 dagen later, amper 46 jaar oud. McCrae ligt begraven in Wimereux, een gemeente ten noorden van Boulogne.

In Flanders fields the poppies blow
Between the crosses, row on row,
That mark our place; and in the sky
The larks, still bravely singing, fly
Scarce heard amid the guns below.

We are the Dead. Short days ago
We lived, felt dawn, saw sunset glow,
Loved, and were loved, and now we lie
In Flanders fields.

Take up our quarrel with the foe:
To you from failing hands we throw
The torch; be yours to hold it high.
If ye break faith with us who die
We shall not sleep, though poppies grow
In Flanders fields.