Weg tot het westen - Het Nederlands voor Indië 1600-1950

In dit boek wordt de geschiedenis van het Nederlands in Nederlands-Indië beschreven, van de komst van de Nederlanders in de Indonesische archipel aan het einde van de zestiende eeuw tot de soevereiniteitsoverdracht eind 1949; nagegaan wordt welke functies het Nederlands in de multiraciale Nederlands-Indische samenleving heeft vervuld te midden van een veelheid van andere talen en wat de Nederlands-Indische overheid met het Nederlands heeft voorgehad. In deze taalpolitieke geschiedenis wordt het begrip taalpolitiek ruim opgevat; er is behalve voor de door de overheid gecontroleerde taalpolitieke instanties, ook aandacht voor de opvattingen van het onderwijs, de zending en missie, en culturele en politieke organisaties.

Het onderwijs neemt in het gehele taalpolitieke proces een sleutelpositie in: het voert beleid uit en het voert zelf beleid. Juist in het onderwijs speelt al vanaf de vroegste koloniale tijden de 'voertaalkwestie': welke voertaal (Nederlands, Maleis - in de VOC-tijd ook Portugees - of Inheemse taal) wordt gekozen voor welk soort onderwijs (voor Europeanen, Inheemsen of Vreemde Oosterlingen), op welk niveau van onderwijs (lager, voortgezet, middelbaar of hoger), en in welke vorm van onderwijs (openbaar of particulier, gesubsidieerd of niet-gesubsidieerd). Aan de orde komen bovendien de kwaliteit van het Nederlands, de vormen van 'Indisch-Nederlands', en de kwaliteit van het onderwijs van het Nederlands als moedertaal en als vreemde-(voer)taal. Zo verschaft deze studie het eerste complete overzicht van de rol van het Nederlands in de archipel; een verhaal van een beleid van 'te weinig en te laat', waardoor het Nederlands in Indonesië nu nog slechts voortleeft in leenwoorden in de Indonesische taal.

Kees Groeneboer (1952) studeerde Nederlandse taal- en letterkunde aan de Vrije Universiteit te Amsterdam en promoveerde in 1992 aan de Rijksuniversiteit te Leiden. Hij was als docent Nederlandse taalkunde werkzaam aan de Vrije Universiteit te Amsterdam en aan de Universitas Indonesia te Jakarta. Thans is hij als onderzoeker verbonden aan het Azië Instituut (IIAS) te Leiden. Bij de KITLV Uitgeverij verscheen in 1991 van zijn hand Het ABC voor Indië; Bibliografie van leermiddelen Nederlandse taal voor Nederlands-Indië.