Cultuurhistorische Analyse - Het Nationale Park De Hoge Veluwe

Het Nationale Park De Hoge Veluwe is voortgekomen uit verschillende door het echtpaar Kröller-Möller in de periode 1909-1921 aangekochte en tot één groot landgoed samengevoegde terreinen. Het ongeveer 5500 hectare grote nieuwe landgoed werd voorzien van een omrastering met monumentale toegangshekken en ingericht als jachtterrein en buitenplaats. Bijzonder is dat daarbij de boeiende ontstaans- en ontwikkelingsgeschiedenis van elk van de aangekochte gebieden in zekere zin werd bevroren, waardoor typisch Veluwse landschappen met zowel middeleeuwse als negentiende-eeuwse agrarische ontginningen en nederzettingen, heidevelden en stuifzanden en voor bosbouw bestemde gebieden in elkaars onmiddellijke nabijheid bewaard zijn gebleven.

Het uitgestrekte landgoed werd een voor de eerste decennia van de twintigste eeuw voor Nederland en zelfs in Europees verband uniek geheel, doordat het mede vorm kreeg vanuit een ideële visie op kunst, natuur en maatschappij, met als doel een verheven sfeer te creëren door natuur en cultuur te verenigen ten behoeve van de gemeenschap. Voor de vele bouw- en kunstwerken werden (inter)nationaal erkende toparchitecten en beeldend kunstenaars aangetrokken. Na 1935, toen het landgoed elgendom werd van de Stichting Het Nationale Park De Hoge Veluwe, werd het beheer en de ontwikkeling van het gebied zoveel mogelijk in de geest van het echtpaar Kröller-Müller voortgezet.

Het Nationale Park De Hoge Veluwe is nog steeds de ultieme vereniging van natuur en kunst met als gemeenschappelijke onderlegger de rijke cultuurhistorie van het gebied, waarvan de vele aspecten voor het eerst systematisch in dit rapport in onderlinge samenhang zijn beschreven en in beeld gebracht.