Kalm temidden van woedende golven

Op het eerste gezicht was er vóór 194O weinig te merken van de turbulente ontwikkelingen die na de Tweede Wereldoorlog in Nederlands-Indië aan het licht zouden treden. Het ministerie van Koloniën had een monopolie op alle officiële berichtgeving in en over Indië. Door een systeem van zachte dwang hielden de ministers van Koloniën de gouverneur-generaal, 's lands hoogste ambtenaar ter plaatse, aan de leiband. Door opeenvolgende bezuinigingen groeide de behoudzucht op het departement. Bovendien was de besluitvorming bijzonder traag. Dit leidde tot een onoverbrugbare kloof tussen bruin en blank in Indië. Het koloniale bestuur wekte door zijn restrictieve economische politiek de ergernis op van de Amerikaanse regering, waarvan de steun bij een conflict met Japan onmisbaar zou zijn. Ministers, landvoogden en ambtenaren waren zich ervan bewust dat de koloniale taak in Indië de krachten van Nederland in alle opzichten te boven ging. Indië was dan ook een angstig bezit geworden.