Moderne tijden - Van Grunsven en Peutz, bouwers van Heerlen

Het recept voor gebouwen die hun tijd ver vooruit waren? Steenkolenmijnen, priesters en een geniale architect. Voeg daar een uiterst vooruitstrevende burgemeester aan toe en je hebt Moderne Tijden.

Joos Philippens laat het Heerlen van 1926 tot 1962 zien door de ogen van Marcel van Grunsven. Deze sphinx-achtige burgemeester heeft, met architect Frits Peutz, in 35 jaar tijd het Heerlen van nu geschapen. Stadhuis, Glaspaleis, schouwburg, Royal-bioscoop en Retraitehuis, ze domineren nog steeds de stad. Deze blikvangers kwamen er natuurlijk niet zonder slag of stoot. En dan waren daar ook nog de oorlog en de mislukte projecten. Moderne Tijden, een boek dat leest als een roman, maar gebaseerd is op echte gebeurtenissen.

Moderne tijden van Joos Philippens is een boek dat je meteen verliefd maakt op Heerlen. De wijze waarop de auteur de eigenzinnige relatie tussen burgemeester Marcel van Grunsven en architect Frits Peutz tot leven wekt en verweeft met de mijnhistorie en de explosieve groei van 'Coriovallum', is virtuoos en leerzaam. Dat achter de ooit rijkste stad van Nederland (de Lichtstad van de Lage Landen!) zo'n boeiende geschiedenis schuilgaat, is voor relatieve buitenstaanders een ontdekking. De verhalen van de hoofdpersonen maken deze 'vie romancée' daarmee ook tot een biografie van de stad die doet wat elke goede biografie doet, namelijk het zichtbaar en voelbaar maken van de onderstromen van het leven. Philippens slaagt daarin met vaardige pen. Het strakke spel met werkwoordstijden, bijvoorbeeld, is meesterlijk, net als het letterlijk tot spreken brengen van de diverse persoonlijkheden (soms zijn de dialogen om te smullen), het oog voor detail en emotie en, natuurlijk, de beschrijvingen van iconische gebouwen. Moderne tijden lezen is als het wandelen door een stad in wording, waarbij de lezer onwillekeurig besmet raakt door de overtuiging dat Heerlen opnieuw kan worden (en wellicht al aan het worden is) wat ze in de 'ziel' altijd al was: een 'anti-stad' die tot de verbeelding spreekt en op eigen wijze het verhaal vertelt van misschien wel alle steden. Tegelijk is het een inwijding in het modernisme en de Heerlense School die verder gaat dan architectuur (ook dichtkunst en de beeldende kunsten zijn aanwezig; het raadshuis van Peutz was nota bene een markant museum voor hedendaagse kunst). Slotsom na de heerlijke lectuur: de ziel van Heerlen moet verder groeien en bloeien. Lees dit boek en raak verliefd!