De Nederlandse ontmoeting met Azië 1600-1950
De Nederlandse ontmoeting met Azië, 1600-1950 verhaalt van een fascinerende en complexe ontmoeting: vaak oppervlakkig en ongelijk, dikwijls bepaald door wederzijds wantrouwen én verwondering, soms uitmondend in werkelijke interesse voor de andere cultuur. Aan de hand van uiteenlopende kunstvoorwerpen ontrolt zich een werelds verhaal op de grens van culturen, nu eens vertrouwd, dan weer vreemd. De kunstvoorwerpen vertellen als het ware zelf deze boeiende en vaak ook tragische geschiedenis. Dat maakt deze uitgave bijzonder.
Nederlanders kwamen naar Azië om handel te drijven. De markt is het centrale thema. Daarnaast komen aspecten aan bod die het functioneren van die markt bepaalden: bestuur, diplomatie, oorlogvoering en natuurlijk de spelers zelf. Het boek gaat over Nederlandse kooplieden, gezanten, bestuurders, militairen, wetenschappers en kunstenaars, én over hun Aziatische partners en tegenspelers, over slaven en over de heersers van India, China, Japan, Ceylon, Thailand of Java. Aanvankelijk opereerden Nederlanders in uiteenlopende delen van Azië en zijn de ontmoetingen talrijk en divers, na ongeveer 1800 concentreerden zij zich vooral op de Indische archipel.
De Nederlandse militaire successen na 1870, mogelijk gemaakt door de industriële revolutie, versterkten het zelfvertrouwen van de koloniale machthebbers. Uitbreiding van het koloniale gezag, het brengen van een op westerse leest geschoeide beschaving en economische exploitatie gingen hand in hand. Naarmate Nederland zijn gezag verder vestigde, werd de ontmoeting eenzijdiger. Van een uitwisseling van culturen was steeds minder sprake. Tegen de knellende banden ontstond onder de Indonesiërs groeiend verzet. Uiteindelijk droeg Nederland in 1949 de soevereiniteit officieel over.
Aan de orde komen continuïteit en verandering ten aanzien van de breukvlakken 1800 en 1870: de een traditioneel, de ander relatief onbekend. Bewijs voor de continuïteit in de gehele periode is de serie portretten van de gouverneurs-generaal, nu in het Rijksmuseum. Deze portretten hingen meer dan 300 jaar lang als symbolen van Nederlands gezag in Batavia (Jakarta).