Stoomboot-Onderneming Concordia te Arnhem 1877-1958
De periode 1825-1935 werd gekenmerkt door een groot aantal passsagiers-stoombootdiensten dat in Nederland een belangrijk deel van het openbaar vervoer voor zijn rekening nam. In dit fijnmazige net van verbindingen over water nam Arnhem een prominente plaats in als knooppunt in het oost-westverkeer. De ideale ligging aan de Neder-Rijn niet ver van het begin van de Ijssel schiep voor Arnhemse ondernemers goede voorwaarden voor de oprichting van stoombootondernemingen gedurende de negentiende eeuw.
De auteur geeft een beeld van Arnhem als knooppunt in het passagiers- en goederenvervoer over water gedurende meer dan een eeuw en levert daarmee een bijdrage aan de economische geschiedenis van Nederland, Gelderland en met name van Arnhem en omgeving. Niet alleen Stoomboot-Onderneming Concordia wordt belicht, maar ook de concurrenten die op dezelfde trajecten voeren. Arnhemse schippers, handelaren en notabelen investeerden in de verschillende rederijen die met hun schepen voeren op bestemmingen als Den Bosch, Nijmegen, Emmerik, Rotterdam, Schiedam, Delft, Den Haag, Utrecht, Amsterdam en Zaandam. Daarbij werden vaak ook de tussenliggende plaatsen aangedaan. Scheepsagenten, bevrachters en rederijen hadden hun kantoren aan of in de buurt van de Rijnkade. Er kwamen langs de Rijnkade steeds meer aanlegplaatsen voor de vele stoomboten en de drukte nam daar enorm toe.
De oprichter van Stoomboot-Onderneming Concordia was R.H. Haentjens die veel ervaring had opgedaan als directeur bij Van Gend & Loos in Arnhem. Samen met zijn compagnon C.G. de Roos pakte hij de zaken groots aan. De nieuwe onderneming groeide snel, het aantal schepen en trajecten nam toe. De bloeiperiode lag tussen 1888 en 1916. In 1889 was Haentjens ook de initiatiefnemer voor het oprichten van Arnhemsche Stoomsleephelling Maatschappij (ASM) aan de overzijde van de Rijn. De chef van de werkplaats van Concordia, J. Prins, werd de directeur van dit nieuwe bedrijf. In 1916 volgde Wim Prins, de zoon van de ASM-directeur, Haentjens op als directeur van Concordia.
Het opkomend auto-, vrachtauto- en autobusverkeer, betere wegen, de concurrentie van de trein en de crisistijd betekenden het einde van het openbaar vervoer met passagiersstoomboten. Ook voor Concordia dat meer en meer goederen en minder reizigers vervoerde, brak een moeilijke periode aan. Tijdens de Tweede Wereldoorlog werd de onderneming, net als enige andere rederijen, overgenomen door de Nederlandse Spoorwegen die daarmee probeerde een monopoliepositie te verwerven in het vrachtvervoer vanuit Oost-Nederland naar het westen. Er volgde aan het einde van de oorlog een directiewisseling en enkele processen. De onderneming werd vervolgens geleidelijk ontmanteld en in 1958 officieel opgeheven.