Een Hollands heiligdom - De moeizame architectonische eenwording van Nederland

De Patriotse en Bataafse Tijd markeren in de Nederlandse geschiedenis de overgang van een verbrokkeld federaal bestel naar een gecentraliseerde eenheidsstaat. In deze tijd, het eind van de achttiende eeuw, zijn de grondslagen voor de huidige verhoudingen tussen het rijk, de provincie en de gemeente gelegd. Met het verdwijnen van de soevereiniteit van de oude provincies verdween niet alleen hun onderlinge ongelijkwaardigheid, hun uniformering kwam ook neer op een aanpassen aan Holland. Wat in Holland de norm was, werd ook elders de norm - op het gebied van taal, manieren, kunst of welke cultuuruiting ook. Dit proces ging ook aan de bouwkunst niet voorbij, naarmate de oude praktische barrières die voor intensieve interregionale contacten bestonden aan betekenis verloren. Vaker dan voorheen zochten opdrachtgevers zo hun bouwmeester in Holland, in de hoop dat hun nieuwe gebouw mét een Hollandse bouwmeester eerder aan de gewenste hogere kwaliteitsnormen zou voldoen.

In Een Hollands heiligdom schetst Thomas von der Dunk de aard en omvang van deze culturele expansie van Holland aan de hand van de architectuur. Hij vertelt niet alleen de kleurrijke geschiedenis van tal van laat-achttiende-eeuwse gebouwen die nog altijd het Nederlandse straatbeeld domineren, maar ook die van de moeizame culturele eenwording van ons land.