Tiel - Zo mooi was het toen
Een ansichtkaart is niet zomaar een plaatje, er wordt ook een bericht door overgebracht. De afzender laat de ontvanger iets weten, of geeft een boodschap door, met als extra voordeel als het, zoals in dit boek, een topografische ansichtkaart is. Tevens kan men laten zien waar men op dat moment verblijft. Het is daarmee een vroeg voorbeeld van de hedendaagse visuele media, die ook gehanteerd worden om al of niet persoonlijke berichten en informatie over te brengen. Oorspronkelijk net als de televisie in zwart-wit, maar al snel ook in kleur.
Wat Hans van Oort nu uit de collectie Smit/Kers heeft geselecteerd, kan bij een aantal lezers emoties oproepen in de zin van, zoals de titel al aangeeft, wat was Tiel toen mooi. Maar het kan ook tot treurnis stemmen, want het geeft tevens aan, dat nagenoeg al dat moois in de Tweede Wereldoorlog eind 1944 en begin 1945 is verwoest door oorlogshandelingen en deels daarna definitief is verdwenen door opportunistisch beleid van het toenmalige gemeentebestuur. Een extra probleem is dan ook nog voor de jongere generatie, dat die veel stadsgezichten mede daardoor nagenoeg niet meer zal herkennen, want wie van hen weet waar bijvoorbeeld "Het eilandje" was gelegen, of waar het "Plantsoen" was. Het is daarmee tevens een "vriendelijke aanklacht" tegen het sloopbeleid en een waarschuwing voor de toekomst toch wat voorzichtiger om te gaan met het huidige erfgoed, al valt natuurlijk over smaak niet te twisten.
Al met al heeft Jan Kers een prachtige verzameling "Tiel in kleur" bijeengebracht met stadsbeelden uit een tijd, dat er nog een stoomtram door de stad reed, nog lang niet alle wegen bestraat waren, de winkelier een stofjas droeg en er duidelijk onderscheid was tussen de gewone man en beter gesitueerden. In kleur is dat allemaal te zien aan de huizen en de mensen, die op de kaarten blijkbaar stil staan om de fotograaf zijn plaatje te laten maken in de over het algemeen stille straten zonder veel verkeer. Dat laatste is maar schijn, want er zullen zeker meerdere karren gereden en meer mensen gelopen hebben dan op de ansichtkaarten te zien is. Dat heeft te maken met de toenmalige techniek van fotograferen. Het materiaal was nog niet zo gevoelig als tegenwoordig en als men gewoon doorliep of reed, kwam men niet op de foto, c.q. de ansichtkaart!
Hoe dan ook, duidelijk mag zijn dat de Tielse binnenstad voor 1940 in ieder geval anders was dan nu en dat achter elk plaatje een verhaal zit. Want het is tenslotte de mens, de Tielenaar, die de stad toen gemaakt heeft. Ik wens de huidige Tielenaar, ook de jongere die niets kan weten van wat er in dit boek staat afgebeeld, veel kijkplezier toe en hopelijk een groeiende betrokkenheid bij de stad waar men woont en wellicht ook werkt!
Wim Veerman, Oud-directeur/streekarchivaris van het Regionaal Archief Rivierenland.