Water en vuur 1944-1945 - Betuwenaren aan het front
Brochure - 80 pagina's
In 2019 herdenken we dat het 75 jaar geleden is dat Operatie Market Garden plaatsvond. Deze operatie was bedoeld om de Tweede Wereldoorlog voor Kerst 1944 te beëindigen. De operatie mislukte waardoor pas in mei 1945 de bevrijding kwam. Deze strijd, zeker de periode na Market Garden, heeft zijn sporen achtergelaten in de Betuwe. Dit verhaal, het oorlogsverhaal van de Betuwe, heeft altijd in de schaduw gestaan van Market Garden.
Als onderdeel van het provinciale project Gelderland Herdenkt hebben de gemeenten in het Rivierengebied de handen ineengeslagen. Gezamenlijk wordt dit jaar en in 2020 extra aandacht besteed aan de periode in de Betuwe tussen de start van Operatie Market Garden op 17 september 1944 en de bevrijding in mei 1945. Er werd lange tijd fel gevochten in en om de Betuwe tussen de geallieerden en de bezetter. De burgerbevolking werd geëvacueerd. Het gebied werd twee keer onder water gezet en tientallen neergeschoten gevechtsvliegtuigen kwamen neer in dit gebied. Toen volgde de bevrijding en de terugkeer naar huis, in de meeste gevallen wat er van over was.
Deze uitgave bevat een aantal persoonlijke verhalen van inwoners die deze periode of delen daarvan zelf hebben meegemaakt. Zo ook een verhaal van Hermine Alsche uit Eist. Zij beschrijft hoe op 24 september vluchtelingen langs haar huis liepen om vervolgens zelf ook te moeten evacueren. Dit doet zij met de woorden: "Wij krijgen bericht dat het beter is weg te gaan. Maar waarheen?" Het zijn maar twee korte zinnen maar daaruit spreekt duidelijk de angst en onzekerheid wat de bewoners van dit gebied met elkaar gemeen hadden. Ik nodig u van harte uit om het verhaal van Hermine Alsche maar ook dat van de anderen te lezen.
Aan de hand van al deze persoonlijke verhalen wordt u meegenomen in die periode waarin het voor de inwoners van dit gebied overleven was. Ze leefden midden in de strijd, moesten evacueren en zij die achterbleven, werden geraakt door de onderwaterzetting. Zij zagen vaak pas bij terugkomst wat er van hun huis en omgeving over was. Oorlog is niet alleen een strijd van militairen. Het is ook een strijd om te overleven. Dat is wat hier tussen 1944 en 1945 is gebeurd en wat relatief onbekend is gebleven. Deze bijzondere uitgave draagt haar steentje bij aan het besef van deze periode: de oorlog in de Betuwe. Omdat wij dat nooit mogen vergeten.
Burgemeester gemeente Overbetuwe