Kaiyo-Maru, een in Dordrecht gebouwd negentiende eeuws Japans oorlogsschip

De geschiedenis van de Kaiyö-maru, het 19e eeuwse vlaggeschip van de Japanse marine, is in deze uitgave samengevat en dient als begeleiding van een
tentoonstelling, die vorig jaar in Japan is samengesteld en nu op drie plaatsen in Nederland zal worden getoond.
De bouw van dit oorlogsschip tussen 1863- 1866 markeert een opvallende fase in de Japans-Nederlandse betrekkingen, die ook toen reeds lange tijd bestonden. Het betekende tevens het beginpunt van de opbouw van het moderne Japan, dat met deze opdracht een groot en goed uitgerust schip verwierf.
Voor Nederland, en in het bijzonder voor de stad Dordrecht, was de bouw van de Kaiy-maru eveneens van belang. Tot 1863 was er nimmer een dergelijk groot schip in Nederland gebouwd en het was uiteraard een eervolle zaak voor de Dordtse werf van C. Gips en Zonen om een dergelijk groot werk te mogen 'klaren' Uiteindelijk was de Kaiy-maru een korte levensduur beschoren; het verging reeds in 1868. Een systematische poging om de wrakstukken te bergen ging pas in 1975 van start. Deze werkzaamheden duren op dit moment nog steeds voort. De resultaten van deze 'onderwaterarcheologie' zijn zo interessant dat zij in combinatie met archiefgegevens, afbeeldingen en voorgeschiedenis een boeiende tentoonstelling opleveren, die achtereenvolgens in Dordrechts Museum, het Marinemuseum in Den Helder en in de tentoonstellingsruimte van de Algemene Bank Nederland in Amsterdam te zien zal zijn.
Voor het totstandkomen van deze expositie moeten wij dank brengen aan diverse instanties en personen. In de eerste plaats is dat het Educatief Comité van Ezashi, de plaats waar de Kaiyé verging. Zij gaven alle medewerking, evenals het Japan-Nederland Instituut in Tokio, dat met veel enthousiasme contacten heeft gelegd en de werkzaamheden in Japan heeft gecoördineerd. Ook de Algemene Bank Nederland te Amsterdam wil ik in dit dankwoord betrekken voor de ruime financiële steun, die een dergelijk kostbaar projekt mogelijk maakt. Tevens komt dank toe aan de Nederlandse bruikleengevers van historisch materiaal.
De heer drs. Ph. M. Bosscher, oud-directeur van het Helders Marinemuseum, zijn wij erkentelijk voor zijn artikel over de Kaiyô-maru als voortbrengsel van zijn tijden de heer P. Horsman, medewerker van de Gemeentelijke Archiefdienst Dordrecht, voor zijn beschrijving van de Dordtse scheepsbouw in de negentiende eeuw.
Drs. 1 de Vries, tot voor kort medewerker van het Japan-Nederland Instituut, schreef de overige artikelen voor deze interessante uitgave. Bovendien willen wij hem dankzeggen voor zijn onmisbare steun en medewerking bij de totstandkoming van de tentoonstelling.

Dordrecht, oktober 1979, drs. J. M. de Groot, directeur Dordrechts Museum