Nederlanders OVERZEE

Artikel 52 van 59
€ 3,00 (inclusief btw)
Voorraad 1 stuk

Naast het Centraal Station in Den Haag ligt een enorme witte walvis: het Algemeen Rijksarchief. Nergens wordt zoveel materiaal bewaard over de lotgevallen van de Nederlanders overzee als hier. Alleen al het archief van de Verenigde Oostindische Compagnie beslaat meer dan 1200 meter boekenkast. Dossiers met rapporten, brieven en rekeningen getuigen van die merkwaardige multinational die driehonderd jaar geleden zo'n 10 tot 15.000 man overzee in dienst had. En dan is er nog de reusachtige colleçtie kaarten; zeekaarten, want de zee was immers Marc Nostrum: onze zee.

Voor ons, 'stuurlui aan de wal' vormt het witte archiefgebouw een even grote uitdaging als Moby Dick voor kapitein Ahab. Niemand zal er ooit in slagen het hele archief door te werken. Dag in dag uit zitten er historici uit eigen land, maar ook uit Sri Lanka, Japan, West Afrika, Venezuela, Indonesië, China en India gekluisterd aan de met de ganzeveer vol gepende folianten. Want de Hoog Mogende Heeren Zeventien wensten niets aan het toeval over te laten. Hun dienaren overzee droegen zij op nauwkeurig de dagelijkse activiteiten op schrift te stellen. Al die getuigenissen vinden we heden ten dage, zorgvuldig gerangschikt, in het archief terug.

Rond 1590 zetten de Lage Landen zich schrap voor de grote sprong voorwaarts. Die begintijd wordt meestal afgeschilderd in bonte kleuren. 'Onze jongens van stavast, eenzaam op hun notedopjes op de wijde zee, waagden & in het duister'. Kortom, een zilt epos van durf, geweld en avontuur. Eén aspect, minstens zo belangrijk als die durf en onverschrokkenheid, wordt vergeten, en dat is de uitzonderlijke toewijding en nauwgezetheid waarmee Nederlanders vierhonderd jaar geleden de opbouw van hun overzees imperium ter hand namen. Aan moed ontbrak het de Spaanse, Engelse en Portugese concurrenten evenmin. Het succesverhaal van de Nederlanders kan alleen verklaard worden vanuit hun streven naar doelmatigheid.

De Nederlandse expansie overzee was beslist géén 'sprong in het duister'; integendeel de vloten voeren slechts het zeegat uit na een grondige voorbereiding. Kosten noch moeite werden gespaard om zoveel mogelijk aan de weet te komen over de te volgen routes, de produkten van de landen overzee, en de plaatsen waar de Portugese en Spaanse concurrenten zich reeds hadden genesteld. Zelfs spionnen werden er op uit gestuurd om in Portugal het nodige materiaal te verzamelen! Wie van de omstandigheden in de tropen uit eigen ondervinding kon vertellen, werd gevraagd zijn relaas te doen. Met brokjes informatie ontleend aan de Portugese, Spaanse en Engelse zeevaarders werden hier in Nederland zeekaarten als legpuzzels samengesteld. Van hoog tot laag, van de admiraal die het bevel over de vloot voerde, van de schippers op de afzonderlijke schepen tot de matrozen liet men weinig aan het toeval over - 'een hand voor het schip, een hand voor jezelf -. Het reusachtige archief in Den Haag bewijst hoe weloverwogen men te werk ging.

In de koloniale geschiedschrijving heeft altijd de neiging bestaan de overzeese gebiedsdelen los van elkaar naar bevolking en aard te beschrijven. Wij hebben ons verplaatst in de gedachtengang van de plannenmakers vierhonderd jaar geleden, en denken niet in landsgrenzen, maar in zeeën en kustgebieden. De bewindhebbers van de Verenigde Oost Indische Compagnie en de Verenigde West Indische Compagnie ontwierpen, in nauwe relatie met de mannen overzee, een handelsstrategie voor het halfrond dat hun was 'toebedeeld'. Is er geen sprake van een sprong in het duister, wel bestaat er nog veel onduidelijkheid over de wijze waarop de grote sprong voorwaarts overzee is uitgevoerd. Daarom dit blauwboek.

Winkelwagen

Geen artikelen in winkelwagen.

Om even bij stil te staan...

OOSTERBEEK
Waar de Airbornes daalden...

Oosterbeek - Verleden, heden en toekomst...

AIRBORNE
Overdenkingen

ARNHEM, GEZIEN

© 2015 - 2024 Doornweerdje | sitemap | rss | webwinkel beginnen - powered by Mijnwebwinkel