De helden van de Willemsbrug

Na meer dan een jaar voorbereiding voor het schrijven van 'De helden van de Willemsbrug' moet ik zeggen dat ik een heel ander beeld heb gekregen van de gebeurtenissen voor, tijdens en na de gevechten op en om de Maasbrug in Rotterdam dan toen ik met mijn onderzoekingen begon. Was de heldhaftige strijd van de mariniers op de brug een legende of werkelijkheid? Die vraag kon ik alleen maar beantwoorden door met overlevenden uit die dagen te gaan praten en ze dezelfde vraag te stellen.

Tot mijn verrassing bleek dat ze de gebeurtenissen nog messcherp in hun geheugen hadden, al was er in de loop der jaren wel een controverse ontstaan over wie wél en wie niet op de brug zelf gevochten hadden. Na vele gesprekken werd het me duidelijk dat het verhaal van 'de zwarte duivels', zoals de Duitsers in mei 1940 de mariniers noemden, totaal anders was dan de legende ons laat geloven. Nooit zijn mariniers met het mes tussen de tanden de Maas ingedoken. Nooit hebben ze de Duitsers met de blote hand aangepakt. Wel hebben ze de Duitsers door gericht vuur vijf dagen lang tegengehouden, totdat het Duitse opperbevel opdracht gaf Rotterdam te bombarderen.

Hoe kwam dan toch die geschiedenis met de messen de wereld in? De oplossing ligt misschien in wat sergeant Karstanje me na vele jaren vertelde. Hij leeft nog en is goed bij de tijd. Met enige woede in zijn stem zei hij me: 'Kijk, we leefden in 1940 in de tijd van het gebroken geweertje. Omdat we eigenlijk slecht materiaal hadden, zei ik tijdens de opleiding tegen mijn mariniers: "Behoorlijke wapens hebben we niet. Maar als we ooit moeten vechten dan hebben we gelukkig scherpe tanden waarmee we de vijand de strot kunnen afbijten'.