De hongerwinter

De in Londen woonachtige Henri van der Zee (1934) was van 1961 tot 1967 buitenlands correspondent in Parijs en is momenteel als zodanig werkzaam in de Engelse hoofdstad. Als Engels schrijvend auteur verschenen van hem o.a. een biografie van Willem III - de stadhouder-koning - en een geschiedenis van de Nederlanders in New York, waarvan de Nederlandse uitgave in voorbereiding is.

In een door de geallieerden vergeten hoek van Europa, Nederland benoorden de grote rivieren, stonden in het najaar van 1944 viereneenhalf miljoen mensen na vier jaar Duitse onderdrukking voor de meest dramatische winter uit hun geschiedenis. Dit stukje Nederland had geen strategische waarde en was voor de geallieerden in feite niet meer dan een omweg in de opmars naar Duitsland. Het gevolg was dat ons land zich tegen Kerstmis 1944 in het midden van de 'Hongerwinter' bevond.

Roosevelt, Churchill en Eisenhower stonden niet onverschillig tegenover het lot van hun kleine bondgenoot. De hardnekkige pogingen van koningin Wilhelmina en premier Gerbrandy om hulp te zenden naar hun bezette land zouden tenslotte vrucht dragen, maar militaire overwegingen gaven de doorslag en wij moesten tot mei 1945 wachten voor wij geheel bevrijd waren.

Alles was ons die winter slecht gezind. Het weer was erbarmelijk, voedsel was er nauwelijks en de Duitse terreur bereikte een hoogtepunt. Er was geen gas, geen licht, geen transport, geen brandstof en meer dan 18 000 Nederlanders bezweken aan de honger.
Een Amerikaanse expert schreef later: 'De Nederlanders hebben van alle westelijke democratieën het zwaarst geleden,' maar desondanks hebben slechts weinigen buiten ons land ooit van deze nachtmerrie gehoord, terwijl ook voor veel Nederlanders de Hongerwinter een woord zonder inhoud is. Dit boek is het eerste uitgebreide verslag van deze periode.